ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΔΙΚΑ ΣΑΣ
Πρώτοι σε προφυλακίσεις στην Ευρώπη
Το 27% των κρατουμένων στην Ελλάδα είναι υπόδικοι οι οποίοι παραμένουν έγκλειστοι για ένα χρόνο, κατά μέσον όρο Των Φωτεινης Καλλιρη – Ευας Καραμανωλη
Τα πρωτεία στις προφυλακίσεις κατηγορουμένων έχει η Ελλάδα μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες, αλλά και τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που σε πολλές περιπτώσεις καταδικάζουν τη χώρα μας για παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητας. Και ενώ η Ε.Ε. έχει ζητήσει από την Ελλάδα η προσωρινή κράτηση να επιβάλλεται μόνο ως μέτρο για σοβαρά αδικήματα, οι Ελληνες δικαστές εξακολουθούν να αποφασίζουν την προφυλάκιση ενός στους τέσσερις κατηγορουμένους. Παράλληλα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Συμβουλίου της Ευρώπης, η Ελλάδα κατέχει τα σκήπτρα και ως προς τον χρόνο της προφυλάκισης. Συμφωνα με αυτά, ο μέσος όρος προφυλάκισης στην Ελλάδα είναι 365 ημέρες, ενώ ο αντίστοιχος μεσος όρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι 167 ημέρες.
Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται το μέτρο της προσωρινής κράτησης στην Ελλάδα εκτιμάται ότι είναι μία από τις σοβαρές παρενέργειες του παραδικαστικού κυκλώματος που σκίασε τη Δικαιοσύνη. Οι δικαστικοί λειτουργοί δείχνουν είτε να εξαντλούν την αυστηρότητά τους επιβάλλοντας ακόμη και ακραίες ποινές, είτε να εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν το μέτρο της προσωρινής κράτησης ως «προκαταβολή» ποινής για να «έχουν το κεφάλι τους ήσυχο»... (κανείς δεν ελέγχεται πειθαρχικά για αυστηρή κρίση).
Υπεράριθμοι στις φυλακές
O παρατεταμένος χρόνος προφυλάκισης κατηγορουμένων είναι μια παράμετρος που καταδεικνύει τον «δύσκαμπτο» τρόπο, με τον οποιο λειτουργεί η ελληνική Δικαιοσύνη, επιτείνοντας την ασφυκτική εικόνα στις φυλακές, με τους υποδίκους να αγγίζουν, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης, το 30% των κρατουμένων. Ανάλογα είναι και τα στοιχεία που προέρχονται από έρευνα της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, σύμφωνα με την οποία το 22,14% όσων έχουν απολογηθεί για κακουργηματικές πράξεις τα τελευταία δέκα χρόνια έχει κριθεί προφυλακιστέο.
Στα σωφρονιστικά καταστήματα, χωρητικότητας 7.543 κρατουμένων, στοιβάζονται 10.983, εκ των οποίων οι 2.938 είναι προφυλακισμένοι. Πανω από τους μισούς εγκλείστους είναι αλλοδαποί (5.253), οι παραβάτες του νόμου περί ναρκωτικών ανέρχονται σε 4.659, οι κατάδικοι με ισόβια κάθειρξη είναι 750, οι γυναίκες 592, οι ανήλικοι 404, ενώ οι κρατουμενοι για χρέη ανέρχονται σε 68 άτομα.
Ο μέσος όρος προσωρινής κράτησης που επιβάλλεται σε κατηγορουμένους στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε., είναι ένας χρόνος και είναι ο μεγαλύτερος σε όλες τις χώρες της, όπου συνήθως είναι πεντέμισι μήνες (167 ημέρες). Στην Αγγλία π.χ., ένας ύποπτος, με τον νέο αντιτρομοκρατικό νόμο, μπορούσε να κρατηθεί για 28 ημέρες, ενώ πρόσφατα o χρόνος αυτός παρατάθηκε σε 90 ημέρες.
Η παρατεταμένη προσωρινή κράτηση, οφείλεται στην καθυστέρηση εκδίκασης των υποθέσεων, καθώς εισάγονται προς συζήτηση στα δικαστήρια τουλάχιστον έπειτα από έναν ή και σε πολλές περιπτώσεις ενάμιση χρόνο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι περισσότεροι κατηγορούμενοι να συνεχίζουν να κρατούνται έως τη δίκη τους.
Στόχος του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι να μειωθεί σε όλες τις χώρες όχι μόνο ο χρόνος της προφυλάκισης, αλλά εν γένει της κράτησης με αντικατάστασή της από μέτρα επιτήρησης και ελέγχου των κατηγορουμένων εκτός φυλακής. Ζητείται, έτσι, η προσωρινή κράτηση να επιβάλλεται μόνο ως «έσχατη λύση».
Το τεκμήριο της αθωότητας
Τα τελευταία χρόνια, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έχει καταδικάσει τη χώρα μας για παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας προφυλακισμένων ατόμων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση κρατουμένου, ο οποίος είχε προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καθώς το Συμβούλιο Εφετών με βούλευμα είχε απορρίψει την αίτηση αποφυλάκισής του κρίνοντας ότι είναι επικίνδυνος για διάπραξη νέων αδικημάτων. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκανε δεκτή την προσφυγή του, θέτοντας εμμέσως υπό αμφισβήτηση μία από τις βασικότερες προϋποθέσεις που απαιτεί ο ελληνικός Ποινικός Κώδικας για την επιβολή της προσωρινής κράτησης, αυτή της επικινδυνότητας του κατηγορουμένου. Κατά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η διατύπωση κρίσης από το δικαστικό συμβούλιο για αδικήματα που φέρεται να διέπραξε ο κατηγορούμενος παραβιάζει το τεκμήριο αθωότητάς του (άρθρο 6 παρ. 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), καθώς αρμόδιο να αποφανθεί γι’ αυτό είναι το δικαστήριο που θα τον δικάσει.
Ενδεικτική της αυστηρότητας που επιδεικνύουν οι δικαστές είναι η περίπτωση μιας συνταξιούχου με προβλήματα αναπηρίας, η οποία οδηγήθηκε στις φυλακές (δεν μπορούσε να εξαγοράσει την ποινή) για μια απλή συκοφαντική δυσφήμηση. Τελικώς δικαιώθηκε από το Εφετείο, είχε όμως περάσει 50 ημέρες κρατούμενη σε κελί...
Ο φόβος των δικαστών
H έκκληση της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, να μην προφυλακίζουν οι δικαστές για «ψύλλου πήδημα», αποτυπώνει το μέγεθος του προβλήματος.
Ο πρόεδρος του ΔΣΑ κ. Δημήτρης Παξινός μιλάει στην «Κ» για «εμφανή σημάδια φόβου που διακατέχει τους δικαστές», τα οποία αποτυπώνονται στις «πολύ αυστηρές και ακραίες επιβαλλόμενες ποινές». O Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών από τις πρώτες ημέρες του λεγόμενου «παραδικαστικού κυκλώματος» επισήμανε τον κίνδυνο αυστηροποίησης των κρίσεων των δικαστών, έναντι του φόβου «παρεξήγησης» επιεικών τους αποφάσεων. Τυπική έκφανση αυτής, υπογραμμίζει στην «Κ» ο κ. Παξινός, «αποτελεί και η συχνότατη, πλέον, επιβολή προσωρινής κρατήσεως, οσάκις ασκούνται κακουργηματικές ποινικές διώξεις». «Για την προσωρινή κράτηση, που είναι το ύστατο μέσο δικονομικού καταναγκασμού, ο νομοθέτης θέτει αυστηρότατες προϋποθέσεις. Οταν, λοιπόν, διατάσσεται επιπολαίως, μετατρέπεται σε πράξη αυθαιρεσίας και σε προκαταβολή ποινής ανάρμοστη για ένα κράτος δικαίου», αναφέρει με έμφαση. Ο κ. Παξινός μιλάει και για τις προφυλακίσεις που παρακολουθούμε «σε ζωντανή σύνδεση»: «Τηλεοπτικές κάμερες, με την αθέμιτη ανοχή αρχών που είναι επιφορτισμένες με την προστασία της μυστικότητας της ποινικής προδικασίας, συνοδεύουν τους κατηγορουμένους μέχρι η πόρτα της φυλακής να κλείσει πίσω τους. Για κάποιους, όμως, από αυτούς, οι οποίοι θα αποδειχθούν αθώοι, η πόρτα τούτη θα ξανανοίξει. Και τότε δεν θα τους περιμένει κανείς».
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου